Tien CDA’ers trekken zich terug: partij worstelt met kandidatenlijst

Daar bovenop moet ook nog een balans gevonden worden tussen alle provincies, man en vrouw, stad en regio, jong en oud. Toch gaf de Verenigingsraad maandag een applaus aan het dagelijks bestuur van het CDA na een middag en avond zoom-vergaderen.

De kritiek op de lijst is hard en bijna niemand wil er over worden geciteerd. De kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen bevat geen crimefighter op een verkiesbare plaats. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid mag dan als lijstduwer figureren, hij heeft zijn gezag verspeeld door de coronaschendingen op zijn huwelijksfeest. ,,Hij zit er alleen nog maar omdat Hugo de Jonge dat wilde’’, moppert een ingewijde.

De partij die na de Tweede Wereldoorlog 38 jaar ministers leverde aan het ministerie van Buitenlandse Zaken en over de grens een naam heeft hoog te houden, telt geen enkele buitenlandwoordvoerder in de nieuwe fractie. De huidige, Martijn van Helvert staat op plaats vijfentwintig, een plek die door zijn provincie veelzeggend gelaten werd geaccepteerd.

En ook als het om financiële specialisten gaat, ziet het er heel schraal uit, benadrukken christendemocraten. Minister van Financiën Wopke Hoekstra staat niet op de lijst, nummer twee Pieter Omtzigt weet van financiën, maar zijn kracht ligt elders en de relatief onbekende doch talentvolle Evert Jan Slootweg staat nu onverkiesbaar op plek zeventien.

En Dave Ensberg-Kleijkers, directeur van Jantje Beton, schrijft vrijdag in NRC dat het CDA kleurloos is en geen hand uitsteekt naar de biculturele Nederlander. Alleen Mustafa Amahouch staat op plaats vijftien. ,,Het CDA is meer dan ooit een partij van dorpen, boeren en witte Nederlanders’’, sneert Ensberg.

Daar staat tegenover dat allround politici zich deze portefeuilles eigen moeten kunnen maken, zo oppert een prominent. Dat geldt voor Pieter Heerma, Agnes Mulder en Mona Keijzer. En in het dagelijks bestuur is men van mening dat de eerste vijfentwintig in de Tweede Kamer terechtkomen, op voorwaarde dat het CDA weer mee regeert.

De voorzitter van de CDA-kandidatencommissie, Heijmans’ cco Heleen Herbert, heeft met zorg kandidaten aangeleverd en iedereen intensief gesproken. Daarmee heeft ze veel lof geoogst. Er zijn daardoor ook goede kandidaten komen bovendrijven, zoals Derk Boswijk (14) en Harmen Krul (20). Maar ze moet met open mond hebben gekeken hoe de christendemocratische veemarkt functioneert.

Als alle namen op tafel liggen komt het aan op touwtrekken tussen drie krachten, zo ziet Herbert. Dat gaat tussen de nieuwe lijsttrekker Hugo de Jonge en CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma die zijn mensen in ongunstige omstandigheden verdedigt. Zij adviseren over de kandidatenlijst. En CDA-partijvoorzitter Rutger Ploum, die met vicevoorzitter Mariëlle Veerman vaak aan het langste touwtje trekt.

Tien kandidaten hebben uiteindelijk bedankt voor de plek die hen is aangeboden. De meest pijnlijke is het terugtrekken van Rick Brink, minister van Gehandicaptenzaken. Uiteindelijk stond hij op plek vierentwintig. Dat accepteerde hij maandag aanvankelijk wel. Maar toen de volgende dag bekend werd dat Lucille Werner zich van een mooiere tiende plek had verzekerd, trok hij zich terug. Daar wist hij niets van. ,,Maar dat hoort nou eenmaal bij de vertrouwelijkheid van dit proces’’, zegt een ingewijde.

De CDA Verenigingsraad heeft afgelopen maandag alleen in de achterhoede van de lijst wat regionale accenten kunnen aanpassen. Naar verwachting zal het CDA-congres geen wijzigingen aanbrengen. Het woord is aan de kiezer. Op 17 maart zijn er nog wel kanshebbers die met voorkeursstemmen gekozen kunnen worden.

Vanuit de zittende fractie wordt Limburger en buitenlandwoordvoerder Martijn van Helvert (25) kansrijk geacht om op eigen kracht een zetel te veroveren. Crimefighter Chris van Dam gaat vanaf onderop de lijst een gooi doen. Getipt worden Jelle Beemsterboer (nummer 29), ‘de onderkoning van Noord-Holland’, en ondernemer Piet-Cees van der Wel (36). Ook Eline Vedder (23) wordt als kanshebber gezien. Zij meldde zich vrijdag via Twitter als auteur van de landbouw-paragraaf van het verkiezingsprogramma voor de boerenstem. Nu Agnes Mulder en Jacco Geurts verkiesbaar zijn, kan zij hengelen naar de agrarische kiezers.