Als een coronavaccin in de toekomst onverwachte bijwerkingen veroorzaakt, zal de Nederlandse overheid financieel bijspringen bij eventuele schadeclaims. Dat blijkt uit afspraken die zijn gemaakt tussen lidstaten van de Europese Unie en farmaceuten.
Volgens Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) ‘bieden lidstaten financiële compensatie bij claims die bijvoorbeeld te maken hebben met een verborgen gebrek van een vaccin dat niet bekend was op het moment van toelating.’ Het gaat dan onder meer om bijwerkingen die niet tijdens de testfase van een vaccin boven water zijn gekomen.
Nederland heeft, samen met de andere lidstaten, deals gesloten met zes verschillende farmaceuten over de aanschaf van miljoenen coronavaccins. Die worden nu wereldwijd getest op tienduizenden proefpersonen. Als blijkt dat de vaccins effectief zijn en nu geen ernstige bijwerkingen veroorzaken, worden ze naar alle waarschijnlijkheid vanaf begin volgend jaar op de markt gebracht.
Omdat de vaccins in sneltreinvaart worden ontwikkeld en daarom bijwerkingen op lange termijn niet volledig uitgesloten kunnen worden, pleitten de farmaceuten deze zomer in dergelijke gevallen voor een verdeling van de kosten bij eventuele schadeclaims. Een normaal vaccinonderzoek duurt immers veel langer, betoogde AstraZeneca-topman Ruud Dobber in juli van dit jaar: ,,Dit is een unieke situatie waarin wij als bedrijf geen risico’s kunnen nemen als bijvoorbeeld blijkt dat een vaccin over vier jaar bijwerkingen geeft.”
Betrokkenen bij de Europese Commissie laten doorschemeren dat de lidstaten daartoe bereid zijn. Hoe die verdeling er precies uitziet, blijft onduidelijk. Wel zou er een onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende farmaceuten. Zo zou het Zweeds-Britse AstraZeneca een betere bescherming krijgen dan andere farmaceuten, omdat het de eerste bestellingen coronavaccins tegen kostprijs wil aanbieden. Aan AstraZeneca, dat samen met onderzoekers van de universiteit van Oxford werkt aan een vaccin, is een zogenaamde vrijwaringsclausule aangeboden, klinkt het. Dat betekent dat de farmaceut tot een bepaald bedrag zelf verantwoordelijk is voor de kosten van schadeclaims bij onvoorziene bijwerkingen. Boven dat bedrag zouden de lidstaten de kosten overnemen.
Opheldering
Dat de lidstaten achter de schermen hierover afspraken hebben gemaakt, schiet bij oppositiepartij GroenLinks in het verkeerde keelgat. GroenLinks-kamerlid Corinne Ellemeet eist opheldering van De Jonge: ,,De farmaceuten komen hier te makkelijk mee weg. Hun bedrijfsmodellen zijn volledig ingericht op winst. Waarom moeten overheden dan bijdragen aan eventuele schadeclaims? Daarnaast kan zoiets precedentwerking scheppen voor de toekomst: je zet voor farmaceuten de deur op een kier om onder schadeclaims uit te komen.”
Volgende week gaat de Tweede Kamer hierover in debat met minister van Ark, die gaat over geneesmiddelen. Ellemeet: ,,Als de onduidelijkheid blijft bestaan, kunnen de farmaceuten in kwestie zelfs worden opgeroepen voor een hoorzitting in de Tweede Kamer. De regering investeert miljoenen in de vaccins, dan hebben we recht op openheid. Tegelijkertijd zorgt meer transparantie ook voor meer vertrouwen bij de bevolking. Die geheimzinnigheid is koren op de molen voor vaccin-sceptici.”
Geheimhoudingsplicht
AstraZeneca laat weten dat de inhoud van de deals vertrouwelijk is en wil daarom geen informatie prijsgeven. Ook De Jonge wijst op de geheimhoudingsplicht, die door de Europese Commissie is opgelegd: ,,De bedoeling van deze geheimhoudingsplicht is tweeërlei: enerzijds dient deze om beïnvloeding van de onderhandelingen met andere producenten te voorkomen. Anderzijds wordt tijdens de onderhandelingen bedrijfsvertrouwelijke en beursgevoelige informatie van de producent gewisseld. Die kan niet openbaar worden.”
Eerder bleek al dat dergelijke afspraken behoorlijke gevolgen kunnen hebben. In 2018 trok staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) 5 miljoen euro uit voor schadevergoedingen aan mensen die ernstig ziek werden nadat ze een vaccin tegen de Mexicaanse griep kregen.
Het ging toen om Pandemrix, een vaccin dat op een veel kleinere schaal werd gedistribueerd dan nu de bedoeling is met een coronavaccin. In 2009 kregen ongeveer een half miljoen kinderen in Nederland een injectie met het betreffende vaccin. Uit later onderzoek is gebleken dat het middel mogelijk als bijwerking narcolepsie veroorzaakt, een zeldzame slaapaandoening.
Bron: AD.NL
