PCR-test is inbreuk lichamelijke integriteit
Door mr. Jeroen Pols
ROTTERDAM – 31 december 2020 – De voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag bepaalde vandaag dat de Staat geen negatieve coronatest mag eisen als voorwaarde voor de terugreis naar Nederland. De Wet publieke gezondheid biedt geen grondslag voor deze voorwaarde. Veel Nederlanders strandden in het buitenland als gevolg van de maatregel. Dit vonnis biedt een handvat om de geleden schade te verhalen.
De reizigers spanden een kort geding aan nadat het kabinet onverwachts besloot een negatieve coronatest als voorwaarde te stellen voor vluchten naar Nederland. Luchtvaartmaatschappijen mochten geen reizigers meenemen die deze niet tonen. De voorzieningenrechter oordeelt nu dat de Staat onrechtmatig handelt.
Geen wettelijke grondslag
De Staat stelde zich op het standpunt dat de wet publieke gezondheid een grondslag biedt voor het stellen van deze voorwaarde. De voorzieningenrechter oordeelde anders: “Voor een dergelijke plicht, geldend voor een Nederlandse ‘onderdaan’ die wil terugkeren naar huis is een deugdelijke wettelijk grondslag nodig, en die ligt niet besloten in artikel 53 of 54 Wpg”.
Recht op lichamelijke integriteit
De reizigers voerden aan dat de gedwongen test inbreuk maakt op het recht op onaantastbaarheid van het lichaam. De Staat erkende dit maar vond de inbreuk dusdanig beperkt dat deze toelaatbaar is. De rechter ging niet hierin mee: “Voor een ingrijpende verplichting als de onderhavige, die de lichamelijke integriteit van een passagier betreft, is (minst genomen) een geconcretiseerde wettelijke grondslag nodig. Dat de test slechts een geringe beperking op het recht op onaantastbaarheid van het lichaam behelst, en het afnemen van de test “zo gebeurd” en “weinig belastend” is, kan hieraan niet afdoen.”
Reikwijdte oordeel
Viruswaarheid werd de afgelopen dagen overspoeld met wanhoopskreten van Nederlanders die in het buitenland in de problemen kwamen. Het gewezen vonnis biedt in beginsel alleen de eisers het recht om zonder PCR-test terug te keren naar Nederland. Of het kabinet de uitspraak aangrijpt om de maatregel in te trekken, is niet bekend. “Dat zou wel de enige juiste beslissing zijn die de Staat na dit vonnis kan nemen”, aldus advocaat Gerben van de Corput. Het vonnis biedt een handvat voor reizigers die in dezelfde omstandigheden verkeren. Ook kunnen zij in Nederland aanspraak maken op schadevergoeding voor de gevolgen van de maatregel. Veel Nederlanders misten hun terugvlucht en moesten een hotel betalen nadat zij niet tijdig een test konden doen.
