Een van de omschrijvingen waar ik altijd om moet glimlachen is “Een oplossing op zoek naar een probleem”.
Dat is dus een oplossing, die op zichzelf mooi kan zijn of creatief, maar er is echter geen probleem, waarvoor die oplossing gebruikt kan worden. Men moet zich dan in allerlei bochten wringen om die oplossing dan toch in te voeren.
Bij een nieuwe serie WOB-documenten die vrijgekomen zijn, kwam bij mij een variant van deze uitspraak naar boven. Men had een oplossing, maar er was geen onderbouwing beschikbaar dat die aanpak inderdaad het veronderstelde effect zou hebben.
Op Indepen staat die serie WOB-documenten beschreven met de titel “WOB-documenten onthullen geen onderbouwing van maatregelen”. Vooral als je je nog goed kan herinneren met welke “overtuiging” de maatregelen in 2020 (en later) werden aangekondigd. Die zouden een belangrijke bijdrage moeten gaan leveren om de verspreiding van het virus en de druk op de zorg sterk te doen verminderen.
In de modellen van het RIVM/Wallinga was het cijfermatig effect van de maatregel ingevoerd en doorberekend. “Maatregel X levert een reductie op van de verspreiding van het virus met Y %” hoorden we dan. En na afloop hoorden we dan ook weer dat die maatregel dat effect had gehad (maar dat de extra stijging was veroorzaakt, omdat we ons niet goed aan de maatregelen hadden gehouden).
Het was onbespreekbaar als je hetzij kanttekeningen plaatste bij die cijfermatige aannames of als je aandacht vroeg voor de nadelen van die bewuste maatregelen. Want die waren nooit gekwantificeerd bij de bepaling van de invoering, terwijl die schade – en niet alleen voor de volksgezondheid – heel groot werd.
Goede evaluaties over de genomen maatregelen wenst de meerderheid van de Tweede Kamer ook niet. Want dan zou wel eens kunnen blijken dat het effect in werkelijkheid veel kleiner was dan steeds gesteld was en de schade veel groter.
Uit de WOB-documenten blijkt dat men geen wetenschappelijke onderbouwing had voor de maatregelen. Achter de schermen was men op zoek ernaar en besprak men hoe men dat gemis toch kon maskeren.
Er volgen nu een aantal documenten waaruit dat blijkt:
Geen onderbouwing voor 1,5 meter
Een interne mail binnen het RIVM.
Geen onderbouwing voor sluiten van de scholen
Uit een communicatie tussen twee ministeries (waaronder Ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij):
Mondkapjes blijven in de lucht hangen
Dit schrijft men elkaar in augustus 2020 over niet-medische mondkapjes.
Vervolgens wordt er een experiment gestart, omdat aangenomen werd dat mondkapjes ervoor zorgen dat mensen daarom beter de 1,5 meter afstand zouden houden.
Crowdcontrol in de buitenlucht
Vervolgens is men in augustus 2020 onderzoek gaan doen of het dragen van een mondkapje ervoor zorgt dat mensen dichter bij elkaar komen dan als er geen mondkapje gedragen wordt. Het onderzoek wijst uit dat er geen effect is, zoals onderstaand nieuwsbericht van de veiligheidsregio’s Rotterdam en Amsterdam omschrijven. Onderaan staat dat men in beide steden dus in september 2020 bezig is om de drukte te beperken. Men moest er immers alles aan doen om te zorgen dat mensen niet binnen een straal van 1,5 meter van elkaar zouden komen.
Besef bij dit alles dat in die tijd, toen er rechtszaken werden gevoerd tegen bepaalde maatregelen, de rechter zich op de positie stelde dat de maatregelen wel goed waren onderbouwd. Dat was immers wat RIVM/VWS toen altijd zeiden!
Lachen of huilen?
Ik sluit af met drie foto’s die een beeld geven van de wereld waar we toen in beland zijn. Ik weet niet goed of ik erom moet lachen of huilen…..
Wel heel benieuwd wat er gaat blijken uit de WOB-documenten die VWS, ondanks rechtelijke uitspraken, niet naar buiten wil brengen.
