Deugmensen

Deug ik (niet)?

Met mijn ondeugende blauwe kijkers keek ik de wereld in. Mijn zussen hadden de grootste schik om mijn gekke bekken. Zo klein als ik was, hield ik van gek doen. Anders doen, anders zijn. Al vroeg trok ik van alles in twijfel wat mij werd geleerd, ‘is dat wel zo?’ ‘waarom is dat zo?’ ‘waarom kan het niet anders?’

Dan kom je er snel genoeg achter waarom niet. Dat het dan niet goed gaat bijvoorbeeld, maar net zo vaak ontdek je nieuwe manieren om hetzelfde te doen, iets dat jou beter ligt. Soms ontdek je zo dingen die niet alleen beter zijn voor jou, maar ook voor de rest van de wereld.

Daarom heb ik altijd al iets gehad tegen ‘zoals het heurt,’ of ‘omdat het gewoon zo is,’ of het volgen van wat bepaald wordt door derden. Dat zijn ook maar mensen, net als jij en ik. Ik doe het juist graag zoals het niet ‘heurt.’ Gewoon, omdat het kan.

Bij dat onderzoekende, nieuwsgierige, ontdekkende, hoort ook weleens buiten de lijntjes kleuren. Niet altijd de regeltjes precies volgen. Ik heb het niet over een crimineel zijn, dingen stelen, of anderen benadelen, maar wel jezelf uit een noodsituatie kunnen helpen.

Politiek

Politiek zie ik mijzelf als midden georiënteerd. Dat is best lastig in een wereld waarin in uitersten wordt gedacht, links of rechts, zwart of wit, goed of slecht. Je wordt alle hoeken in gegooid. Er zijn mensen die beweren dat ik links ben, dat ik rechts ben, dat ik goed ben, dat ik slecht ben, dat ik slim ben, dat ik dom ben, ja er zijn er zelfs die beweren dat ik een man ben.

Ik trek niet graag partij, en zowel links als rechts doen dat wel. Zowel links als rechts hebben hun valkuilen en maken elkaar het leven zuur, de waarheid ligt meestal ergens in het midden, dus niet links noch rechts. Dat doe je samen. Toch kun je als individu wel midden georiënteerd zijn, door open te staan voor alle kanten van het verhaal. Ik lees praktisch alle media die er zijn, ik heb vrienden en kennissen in alle hoeken van de maatschappij. Zo kom je het dichtste bij het midden uit. Ik sluit dus niemand uit op, ras, gender, geaardheid, maar ook niet op gedachtegoed. Hoe verkeerd ik iets soms ook vind.

Ik ben voor vrijheid en voor sociaal. Voor vrijheid zijn houdt voor mij ook in ‘persoonlijke vrijheid.’ Sociaal zijn houdt voor mij ook in, dat je andersdenkenden niet uitsluit. Precies daar wringt de schoen bij links en rechts. Rechts is voor vrijheid, maar vaak niet voor persoonlijke vrijheid. Links is voor sociaal, maar vaak zolang je denkt zoals zij. Andersdenkenden zijn slecht. Zij hebben het alleenrecht op wat goed is. Alles wat daarbuiten valt is slecht. Dat is gevaarlijk, net zo gevaarlijk als rechts kan zijn door het uitsluiten van de persoonlijke vrijheden in hun drang naar vrijheid.

Echte inclusiviteit en vrijheid ligt daarom in het midden, niet links noch rechts. Tenminste, dat is mijn overtuiging.

Deugmensen

Deugmensen lijken enorm te deugen. Ze houden zich aan alle regeltjes, doen het zoals het heurt, en eventuele agressie is gerechtvaardigd, wanneer ze deze op ‘foute’ mensen uitleven. Gevaarlijk gedachtegoed als je het mij vraagt. Weliswaar gaat het nu niet om mensen met een bepaalde achtergrond of geloof, wat men niet altijd kan kiezen, maar wel om mensen met een bepaalde manier van denken en hoewel links daar anders over denkt, kun je dat ook niet kiezen. Je kunt het wel iets bijsturen, maar dat doe je niet door het te onderdrukken. Dat doe je door te luisteren naar elkaar.

Je hebt linkshandige en rechtshandige mensen, maar je hebt ook linksdenkende en rechtsdenkende mensen. Een enkeling kan met beide handen even goed overweg en een enkeling denkt met beiden even goed.

Excentrieke mensen

Ik was een meisje van de straat. We hadden nog geen internet en social media, thuis vond ik het niet leuk, dus ik was veel buiten. Ik was ook vaak alleen. Ondernemend en meer onderzoekend dan de meeste van mijn leeftijdsgenoten wilde ik niet thuis zitten, ik wilde eruit. Op straat kwam ik allerlei mensen tegen van mijn leeftijd. Vooral de excentrieken trokken mij aan. Ik was nieuwsgierig, dus maakte ik contact. Ik was ook op zoek naar mijzelf. Ik veroordeelde niemand op uiterlijk, ik wilde weten waarom ze er zo uitzagen en waarom ze zo deden als ze deden.

In eerste instantie was iedereen eigenlijk wel aardig en werd ik met open armen ontvangen. Ik ontmoette zowel extreemrechtse jongeren als extreemlinkse, jongeren met een allochtone achtergrond, gelovigen, ongelovigen, noem maar op.

Vooral in eerste instantie kon ik met iedereen goed overweg. Ze zeiden allemaal zinnige dingen, waar ik mij wel in kon vinden. Als ik ze wat beter leerde kennen, gingen we wat dieper in gesprek en dan kwamen de dingen waar ik het niet mee eens was bovendrijven. Al snel kwamen hun frustraties bovendrijven en daarbij ook mensen op wie ze die frustraties wilden botvieren. Zo’n beetje op die punten haakte ik steeds af en vervolgde mijn weg naar een nieuwe groep mensen, die ik nog niet kende. Het verloop bleef steeds hetzelfde, voorspelbaar.

Extreemrechtse jongeren, wilden hun frustraties botvieren op buitenlandse jongeren en anders geaarde, ze hadden dat ook prima gerechtvaardigd voor zichzelf. De extreemlinkse jongeren wilden hun frustraties botvieren op de extreemrechtse jongeren, dat was immers gerechtvaardigd, want die zijn slecht in hun ogen. De gelovigen wilden hun frustraties botvieren op ongelovigen. De ongelovigen wilden hun frustraties weer botvieren op de gelovigen.

Mens, los gewoon je frustraties op, dacht ik.

Misschien heb ik makkelijk praten, want als midden georiënteerd, botvierde ik mijn frustraties op mijzelf uit. Dat was pas echt gerechtvaardigd vond ik. Ik deugde immers niet. Dat was mij geleerd.

Eigenlijk maak ik mij daar pas echt zorgen om, waar het om extreemlinks gedachtegoed gaat. Dat je rechts denkende jongeren leert dat ze niet deugen, net zoals je die mensen die onderzoekend zijn, nieuwsgierig zijn, de mensen die onze maatschappij vooruit kunnen helpen door het ‘out of the box’ denken, leert dat ze niet okay zijn. Dat ze stout zijn. Net zoals vroeger de linkshandigen dat aangeleerd kregen, door de bekende ‘tik op de vingers.’

Elke manier van denken, elke manier van zijn, heeft zijn voor- en nadelen. Het heeft zijn eigen valkuilen. Hoe mooi zou het zijn als we onze eigen valkuilen kunnen zien en herkennen en stoppen met het indelen van ‘jij bent goed en jij bent slecht.’ Er zijn geen goede en slechte mensen. Er bestaan geen volmaakte mensen. We hebben állemaal onze voor en tegens.

Je komt alleen maar in dat mooie gematigde inclusieve midden uit, als je elkaar omarmt met ieders gebreken, met ieders onzinnigheden en ieders valkuilen.

Ik heb makkelijk praten, want ik was al in dat midden en ik heb die strijd in mijzelf mee mogen maken en ik heb uiteindelijk mijzelf omarmt. Met al mijn valkuilen en gebreken en ondeugendheden. Ik ben een ondeugd, maar ik deug wel. Mijn gekkigheid maakt de wereld net wat kleurrijker. Daarom kan ik anderen ook omarmen. Ik zal tegen je vloeken en tieren voor de dingen die ik niet okay vind, maar ik zal je wel blijven omarmen, want ook jij hoort hierbij en het onderdrukken maakt het enkel erger. Dat ontploft als een bal in je gezicht die je onder water hebt geduwd.

Diversiteit ligt niet alleen in afkomst, geaardheid, gender, maar ook in hoe je denkt en welke keuzes je maakt. De mens had niet meer geleefd, als we allemaal dezelfde keuzes hadden gemaakt in tijden van crisis. Risicospreiding, doen we onbewust en is van levensbelang.

Streven naar utopie

Wie streeft naar utopie, eindigt in dystopie. We leven hier in de realiteit en daar is geen utopische wereld van te maken. Daar zal je mee moeten leren dealen. Er zijn altijd mensen met vooroordelen, mensen die discrimineren, mensen die buiten de lijntjes kleuren, mensen die andersdenkenden veroordelen, mensen met stoornissen, mensen met ziektes, mensen met handicaps, gebreken, en die de dingen anders zien dan jij. Er zullen altijd gevaren zijn, er zullen oorlogen zijn, er zullen doden vallen en gewonden vallen, je komt misschien morgen niet levend thuis uit het verkeer, je wordt misschien chronisch ziek door een virus, je valt misschien van het keukentrapje.

Mens, LEEF gewoon.