Er lijkt iets te veranderen in het medialandschap. Wat is er aan de hand? Zo hoorde ik bijvoorbeeld op NPO radio een opvallend nieuwsitem over lockdownprotesten in China, waarbij duidelijk werd aangestuurd op sympathie voor de demonstranten. Er kwam zelfs een ter plekke gesitueerde verslaggever aan het woord die aangaf dat het in China riskant kan zijn om te protesteren en die de demonstranten ”moedig” noemde. Ik vond dat verbazingwekkend omdat dezelfde media coronademonstraties in Europa steevast negeerden, bagatelliseerden of demoniseerden.
Is er sprake van een scherpe ommekeer binnen de media, of speelt er iets anders op de achtergrond? Waarom zijn Chinese demonstranten ineens “moedig” en waren Nederlandse lockdown demonstranten “complotdenkers” of erger? Komt het omdat de media eindelijk beseffen dat lock downs inderdaad misdadig zijn? Dat zou natuurlijk fantastisch zijn, maar sceptisch als ik geworden ben na bijna drie jaar van flagrante medialeugens en misleiding, hang ik de vlag nog maar even niet uit. Want waarom wordt er gemeld dat demonstreren in China riskant kan zijn, terwijl vele Nederlandse demonstranten aan den lijve ondervonden hebben dat zoiets hier ook niet bepaald zonder risico was, getuige de soms ernstige verwondingen als gevolg van politiegeweld? En daarover waren de media nogal stil.
Maar er zijn meer aanwijzingen dat de gevestigde media hun imagostrategie aanpassen. Een ander voorbeeld is een debat dat recentelijk plaatvond in De Balie in Amsterdam, waarbij de centrale vraag was of die media tijdens de coronacampagne niet teveel op de hand van de overheid waren. Het debat was een initiatief van De Vierde Golf, een organisatie van “mensen die kritisch zijn op het Nederlandse coronabeleid”. Aan tafel zaten zowaar NRC-hoofdredacteur René Moerland en NOS Nieuws hoofdredacteur Giselle Van Cann.
Ik had nog nooit van De Vierde Golf gehoord – dat kan natuurlijk aan mij liggen – maar het verbaasde mij dat de organisatie deze mensen zomaar bereid vond om het debat aan te gaan. Kritische organisaties zoals De Andere Krant hebben namelijk al vele malen aangeboden in gesprek te gaan met de kopstukken uit de massamedia, maar ieder aanbod werd steeds genegeerd. Ik moet daarom bekennen dat ik het debat met enige argwaan bekeken heb. Wat was dit? Een charmeoffensief om het vertrouwen te herstellen? Een voorzichtige mea-culpa om de schade te beperken voor het geval dat het publiek verantwoording gaat eisen? Of toch een oprechte hand in eigen boezem?
Met enige voorzichtige hoop begon ik aan de twee uur durende video, maar al snel volgde de teleurstelling. De beide redactiebazen veegden hun straatje schoon met opmerkingen als “we hadden maar een deel van de informatie” en “achteraf hadden we het misschien iets beter kunnen doen, maar voor ons was het ook nieuw”. Volgens Van Cann (NOS Nieuws) was de verslaggeving “uitgebalanceerd” en kwamen alle visies aan bod. Ook Moerland vond zichzelf en zijn redactie in geen enkel opzicht verwijtbaar. Beiden gaven wel ruiterlijk toe dat het allemaal nog een pietsie beter gekund zou hebben, maar gegeven de omstandigheden hadden ze de best mogelijke journalistiek bedreven.
Ik kon niet anders dan concluderen dat er hier sprake was van zelfpropaganda, vermomd als zelfreflectie. Waar het hier om ging was niet het kritisch terugkijken naar de eigen aanpak, maar het oppoetsen van het imago.
In de tweede helft van het gesprek schoof emeritus hoogleraar Cees Hamelink aan. Meteen zette de gespreksleider de toon door hem te verwijten dat hij regelmatig te zien is op mediakanalen die volgens de presentator “niet door de beugel kunnen”, zoals Café Weltschmerz en BlckbxTV. Tot zover de “kritische” houding van De Vierde Golf. Vervolgens kwam Hamelink nauwelijks nog aan het woord.
De boodschap achter beide voorvallen is duidelijk: wat onze overheid doet is (op enkele vergeeflijke “foutjes” na) goed en moet door de media gesteund worden. Wat een Chinese overheid doet is sowieso slecht en moet door de media in diskrediet gebracht worden. Zelfs als die overheden vergelijkbare dingen doen. En als het publiek argwanend dreigt te worden, dan moet niet de inhoudelijke aanpak van die media worden bijgesteld, maar alleen het imago ervan worden opgefrist.
(Deze column verscheen eerder in De Andere Krant van 3 december)
Schrijf je nu in voor de nieuwsbrief
Blijf betrokken, blijf wakker, volg LNN!
