Richtinggevende nieuwe cijfers

Door je oogharen kijken

Als je door je oogharen naar allerlei cijfers kijkt, zowel uit Nederland, als uit verschillende delen van de wereld, dan is een interessante trend te zien. Ik noem ze eerst, en daarna ga ik er wat dieper op in en maak ik de balans op:

1. Hoewel er duidelijk sprake van is dat het virus zich de afgelopen tijd weer in Nederland sterk heeft verspreid, heeft dit – voor het eerst sinds 2020 – niet geleid tot maatregelen, noch tot grote ontwrichtingen.
2. Een groot onderzoek uit Qatar laat zien dat eerdere infecties (met welke mutatie dan ook) zeer goed beschermen tegen ernstige ziekte bij een volgende infectie (met welke mutatie dan ook).
3. In landen met betere data dan Nederland blijkt dat onder gevaccineerden de bescherming tegen opname in ziekenhuizen door Covid-19 niet groter is dan onder niet gevaccineerden.
4. In delen van de VS waar men nog wel bepaalde maatregelen treft, zijn de cijfermatige ontwikkelingen niet gunstiger dan in andere staten waar geen maatregelen meer worden genomen.
5. Net zoals in Nederland is er in het eerste deel van de zomer van 2022 sprake van een ongewone oversterfte in diverse landen, die niet (meer) aan Corona kan worden toegeschreven.
6. De aarzeling onder de bevolking om zich te laten vaccineren wordt steeds duidelijker en ook zie je (behalve in sommige landen, zoals de VS) dat overheden zich terughoudender opstellen.

1. De golf die geen angst meer wekte

Hoewel sommigen nog hun best deden om er angst voor te wekken, hebben we in Nederland de laatste sterke toename van het aantal geïnfecteerden rustig ondergaan. Juist omdat steeds meer mensen zelf of in hun naaste omgeving in de laatste zes maanden ervaring hadden met een Omikron-infectie met geringe impact, zie je dat bij velen de grote angst voor de infectie is afgenomen.

Dat er amper mensen op de IC’s werden opgenomen hielp er zeker bij. Terwijl ook de regering terughoudend optrad.  Dit plaatje van @YorickB laat goed de bezetting van de IC’s in Nederland zien. De grafiek geeft dus de totale bezetting aan sinds maart 2020 met daarin onderin in het donker degenen die er door of met Covid liggen.

Als we daar de verspreiding van het virus tegen afzetten – uitgaande van de rioolwatercijfers – dan valt goed te zien hoe sinds eind 2021 (Omikron) – we in een heel andere fase van het virus terecht gekomen zijn.

In het blauw de ontwikkeling van de virusdeeltjes in het rioolwater vanaf september 2020. In het rood de ontwikkeling van het aantal opnames wegens Covid op de IC’s per dag (met een verschuiving van 8 dagen). Goed te zien valt dat sinds eind 2021 er amper nog enige relatie is tussen de verspreiding van het virus in Nederland en de IC-opnames.

Ook de laatste golf, die over zijn top heen lijkt te zijn, heeft amper enig effect op de IC opnames gehad.

Kortom: we hebben die laatste golf als samenleving ondergaan op een min of meer vergelijkbare manier zoals we vroeger een virusuitbraak van de ademhalingsorganen hebben ondergaan. Zonder veel ophef en zonder speciale maatregelen.

(N.B. Het is interessant dat de broer van de Duitse premier, die ziekenhuisdirecteur is, zich in dit interview beklaagt over het Duitse beleid, waar nog veel getest wordt en mensen dan in quarantaine moeten, en daardoor veel zorgpersoneel onnodig thuis zit. De titel “We testen ons zelf kapot”.).

2. De langdurige bescherming tegen ernstig ziek worden door een infectie

Een zeer groot onderzoek uit Qatar heeft aangetoond wat we in feite al lang weten: een eerdere infectie door Covid beschermt langdurig en heel goed tegen de ernstige gevolgen van een volgende infectie. En dat ongeacht welke mutant het is, van de mutaties die we nu kennen. Ook als er geen antistoffen meer gevonden worden, zorgen de T-cellen hier blijkbaar voor.

Ja, de bescherming tegen weer geïnfecteerd te worden neemt in de tijd af, maar de bescherming tegen ernstige symptomen doet dat niet of amper.

Op zichzelf zou dit niet bijzonder horen te zijn, want dit is wat we voor 2020 eigenlijk al wisten t.a.v. andere infectieziektes.  Echter, de afgelopen 2 jaar is door het sterk promoten van de vaccinatie dit gegeven zoveel mogelijk genegeerd. Tot aan de absurde situatie aan toe dat een herstelbewijs korter geldig was dan een vaccinatie bewijs.

3. Hoog aandeel gevaccineerden in de ziekenhuizen

In steeds meer landen blijkt uit de overzichten van de cijfers van degenen die wegens/door Covid opgenomen zijn in de ziekenhuizen het aandeel gevaccineerden ongeveer zo hoog is als het aandeel gevaccineerden in de hele samenleving. Nu zijn die cijfers altijd multi-interpreteerbaar (wat is de basis-gezondheidssituatie geweest van ouderen die zich wel of niet lieten vaccineren?). Maar -zeker met Omikron- is er geen rationale meer om mensen massaal te laten vaccineren om te zorgen dat de ziekenhuizen niet vollopen.

Daarnaast lijkt het er steeds meer op dat bij het toenemen van het aantal boosters, ook de kwetsbaarheid van de betrokkenen aan het toenemen is.

4. Maatregelen hebben nu geen effect

Nog los van de discussies over het effect van de maatregelen in de afgelopen twee jaar, is het heel duidelijk dat met de zeer besmettelijke Omikron-varianten maatregelen helemaal geen effect hebben.

Ian Miller, die vooral wereldwijd de effecten van mondmaskers analyseert en heel kritisch is over het effect ervan toont op zijn site deze interessante grafiek over twee schooldistricten in Noord-Dakota uit een recent gepubliceerde studie.  Het laat de ontwikkeling van het aantal positief geteste scholieren zien, terwijl in het ene schooldistrict mondmaskers verplicht waren en in het andere niet.

In sommige counties in Californië heeft men een maand geleden toch weer mondmaskers geïntroduceerd op scholen en op andere plekken.

Steeds meer kom ik op twitter Amerikanen tegen die teleurgesteld melden dat ze, ondanks hun 4 vaccinaties en het dragen van het best mogelijke mondneusmasker, toch besmet zijn met Covid-19. Natuurlijk altijd aangevuld met het mantra “gelukkig ben ik niet zo erg ziek, omdat ik me heb laten vaccineren”.

5. Oversterfte in zomer 2022

CBS meldde dat in de vijf weken van eind mei tot eind juni de oversterfte in Nederland meer dan 1100 is geweest. Een oversterfte die niet door Corona kan zijn gebeurd. Dit is de grafiek.

Ook van deze oversterfte is het onmogelijk om die één op één aan een bepaalde oorzaak te koppelen (mede door de slechte kwaliteit van de data). Maar – ook bij beleidsmakers – zullen deze cijfers geen geruststellend gevoel geven.

6. Toenemende aarzelingen tegen vaccineren

Een combinatie van redenen zorgt ervoor dat er een steeds grotere aarzeling is onder de bevolking om zich (weer) te laten vaccineren. Ja, er zijn zeker mensen onder de zestig die liever vandaag dan morgen hun vierde booster willen hebben, maar dat is nu nog slechts een kleine minderheid, waaronder de mensen die problemen hebben rondom hun immuniteit.

Maar er is weinig verbeeldingskracht voor nodig om te beseffen dat, als volgende mutanten niet een stuk ernstiger ziekmakend zijn, de opkomst in het najaar voor een volgende vaccinatie lager zal zijn dan die voor de derde en vierde vaccinatie is geweest.

Daar komt nog een belangrijke factor bij. Vanuit mijn contacten achter de schermen in de medische sector hoor ik nu veel meer aarzelingen over het nog een keer vaccineren, dan dat ik in de tweede helft van 2021 hoorde. Zeker voor mensen onder de zestig jaar lijken veel artsen terughoudend te zijn met betrekking tot het aanmoedigen van nog een keer een prik.

En het zou me niet verbazen als Ernst Kuipers ook die geluiden hoort en zich daarvan bewust is bij zijn besluitvorming rondom nieuwe vaccinaties. Gezien zijn uitspraak in de Tweede Kamer dat hij de verantwoordelijkheid niet wilde nemen die tweede booster te adviseren aan mensen onder de 60 jaar.

Daarbij is er wel een groot verschil tussen wat men op dat punt in de media zegt en wat men achter de schermen doet. Want die aarzelingen uitspreken, dat zal  (vooralsnog?) niet gebeuren.

Ook beseft men dat, als men in bepaalde sectoren toch een vorm van vaccinatieplicht zou willen invoeren, de problemen daar snel minstens net zo groot zullen worden als bij de kofferafhandeling op Schiphol.

Ik ben zeer benieuwd wat er in Duitsland gaat gebeuren in het najaar, want Minister Lauterbach is een angstwekkende hardliner. Het zou best eens kunnen zijn dat daar ook in de mainstream media duidelijke tegenkrachten kenbaar worden gemaakt en dan is de vraag hoever Lauterbach in zijn huidige positie gehandhaafd blijft.

De balans opmaken

Wat er in de komende zes maanden gaat gebeuren weten we natuurlijk niet. De ontwikkelingen op Schiphol laten zien dat als er personeelstekorten zijn in een markt met veel vacatures, die problemen niet opgelost kunnen worden. Zeker als men weigert om naar innovatieve manieren te kijken om rijen te doen verminderen. (Zoals willekeurig slechts de helft van de passagiers te controleren bij de veiligheidscontroles. En koffers enkele dagen vooraf naar de plek van bestemming te laten brengen door een daartoe gespecialiseerd disttributiebedrijf, waarvan er al meerdere zijn).

Dus de kans is groot dat de tekorten in de zorg aan personeel – ook zonder veel ziekteverlof – fors gaan oplopen en dan is het eind zoek. En als je goed kijkt zie je die signalen ook al. Huisartsen die met hun werk stoppen, omdat de druk te groot is geworden en dan nog wel met name vanwege de administratieve lasten.

De afgelopen twee jaar hebben aangetoond hoezeer de overheid niet bereid was/niet in staat was de bureaucratische structuren, die opgetuigd waren, te laten vallen om zorgpersoneel meer ruimte te geven in het behandelen van patiënten. En artsen meer ruimte te geven medicijnen off-label voor te schrijven. In tegendeel: er werden juist strengere eisen gesteld en met hogere straffen gedreigd.

De overheid is helaas niet in staat, zelfs als ze de bereidheid hebben getoond, de door hen zelf ontstane problemen goed op te lossen (denk aan de toeslagen affaire en de aardbevingsschade in Groningen).

Ik heb spijtig genoeg het gevoel dat het in het najaar vooral die confrontatie zal worden, waarmee we te kampen zullen krijgen, zelfs als ook de influenzagolf nog zou gaan meevallen. Terwijl, zoals mijn peiling vandaag laat zien, de electorale/politieke situatie ook instabiel is.

Bron: Maurice de Hond